Τέσσερις μέρες εργασία: Όνειρο ή εφιάλτης;

Πριν από μερικές εβδομάδες, ο Ινίγο Ερεχόν, πρόεδρος του κόμματος Más País, σε ομιλία του στην ισπανική Βουλή, δήλωνε πως η "εποχή της 4ήμερης εργασίας είναι ήδη μπροστά μας". Και δεν ήταν λίγοι εκείνοι που συντάχθηκαν μαζί του. Η κυβέρνηση της Ισπανίας ενέκρινε πρόσφατα ένα πιλοτικό πρόγραμμα 4ήμερης εργασίας τριετούς διάρκειας, ύψους 50 εκατομμυρίων ευρώ. Το συγκεκριμένο πρόγραμμα υπόσχεται σε κάθε εταιρεία που εφαρμόσει 4ήμερη εργασία, κάλυψη του κόστους μετάβασης στο 100% για τον πρώτο χρόνο και στη συνέχεια, αντίστοιχη κάλυψη στο 50% και στο 33% για τα δυο επόμενα χρόνια. Το αριστερό κόμμα της Ισπανίας μέσω του προέδρου του, έδωσε επίσημα το σύνθημα για "μια νέα εποχή στην εργασία". Η φωτιά άναψε, η σπίθα όμως υπήρχε ήδη εδώ και τουλάχιστον 2-3 χρόνια.

Το πείραμα ονομάκε 'Work Life Choice Challenge" και η Microsoft Ιαπωνίας το εφάρμοσε τον Αύγουστο του 2019: Όλοι οι εργαζόμενοι ανεξαιρέτως, σε διάστημα τεσσάρων εβδομάδων εργάστηκαν 16 μέρες. Το αποτέλεσμα ήταν εντυπωσιακό. Σύμφωνα με την εταιρεία, οι πωλήσεις αυξήθηκαν κατά 39% σε σχέση με τον Αύγουστο της προηγούμενης χρονιάς. Επιπλέον, η εταιρεία παρατήρησε σημαντική μείωση στα λειτουργικά της κόστη όπως το ρεύμα (-23%) και η κατανάλωση χαρτιού/γραφικής ύλης (-53%). Συνολικά, το 92% των υπαλλήλων εκφράστηκε θετικά ως προς αυτή την αλλαγή, εκθειάζοντας και κάποιες διαστάσεις της, όπως τα μειωμένα meetings.

Η αλυσίδα fast food Shake Shack στην Αμερική και η εταιρεία παροχής οικονομικών υπηρεσιών Perpetual Guardian στη Νέα Ζηλανδία έβαλαν επίσης από νωρίς τα ονόματα τους στο κάδρο με τα brands που τόλμησαν το 4ήμερο πριν ακόμα συζητηθεί επίσημα σε κυβερνητικά έδρανα. Οι υπάλληλοι, ειδικότερα εκείνοι που ήταν γονείς, εκτίμησαν και με το παραπάνω αυτό το ανέλπιστο "δώρο", ενώ στην περίπτωση της Perpetual Guardian τα αποτελέσματα προκάλεσαν αίσθηση και σε ακαδημαϊκό επίπεδο. Ο ιδρυτής της εταιρείας, Άντριου Μπαρνς υπερασπίζεται μέχρι και σήμερα αυτή την καινοτόμο αλλαγή, υποστηρίζοντας πως βελτίωσε σημαντικά την ευεξία των εργαζομένων του. Η ανάλυση της πρώτης χρονιάς με 4ήμερη εργασία στην Perpetual Guardian έγινε αντικείμενο μελέτης από το Πανεπιστήμιο το Όκλαντ, που κατέγραψε σημαντική μείωση στα επίπεδα στρες των εργαζομένων, άνοδος στους δείκτες που έχουν να κάνουν με την ανάληψη πρωτοβουλιών και την αυτοπεποίθηση ανάμεσα στους εργαζόμενους και το κυριότερο: αύξηση παραγωγικότητας που άγγιξε το 20% και συνοδεύτηκε από γενναία κερδοφορία για την εταιρεία.

Η αλήθεια είναι πως το "R&R Day"ακούγεται λίγο καλύτερα από τον παραπάνω τίτλο με τη λέξη "ανάρρωση". Μοιάζει περισσότερο με συνθηματικό για μια μέρα που κάτι οριακά παραβατικό και σούπερ περιπετειώδες συμβαίνει στα ενδότερα μιας επιχείρησης. Το "RR Day" (Rest and Recuperation) ήταν ένα τρικ που σκαρφίστηκαν εταιρείες όπως η πρωτοπόρος στον κλάδο του e-shopping, Shopify και η εταιρεία ανάπτυξης τεχνολογικών εφαρμογών Elephant Ventures, όταν η πανδημία του κορονοϊού στάθηκε εμπόδιο στα σχέδια τους για ανάπτυξη 4ημερου. Πρόκειται για μια αναπροσαρμογή της πενθήμερης εργασίας, όπου ο κάθε εργαζόμενος έχει την έξτρα δυνατότητα να πάρει μια μέρα "off", εφόσον έχει ολοκληρώσει τις δουλειές που του έχουν ανατεθεί.

Στον αντίποδα στάθηκε η η Buffer, μια εταιρεία που ειδικεύεται στην ανάπτυξη social media εφαρμογών, η οποία έχοντας μπει σε πειραματικό καθεστώς τετραημέρου για όλο τον Μάιο του 2020, διαπίστωσε τεράστια βελτίωση στους δείκτες ευεξίας των εργαζομένων και στις πωλήσεις της και επέκτεινε το "πείραμα" ως το τέλος της χρονιάς, χωρίς να "φοβηθεί" την πανδημία.

Στην Ελλάδα τώρα: Η γνωστή εταιρεία ηλεκτρονικού εμπορίου Skroutz, τόλμησε και εφάρμοσε την 4ήμερη εργασία στον εγχώριο ιδιωτικό τομέα, με τις ιδιαίτερα θετικές προοπτικές αυτού του πειράματος να ανατρέπονται από την πανδημία. Η τοποθέτηση της εταιρείας ως προς το εγχείρημα του 4ημέρου, είχε ως εξής:

"Πράγματι το Skroutz εφάρμοσε την 4ημερη εργασία κατά τους καλοκαιρινούς μήνες μέχρι και το καλοκαίρι του 2019.Ήταν κάτι που είχε θετικό αποτύπωμα, αφού οι εργαζόμενοι το υποδέχτηκαν πολύ θερμά, ενώ ταυτόχρονα διατηρήθηκε ο ίδιος ρυθμός παραγωγικότητας παρόλο που είχαμε μειωμένο δυναμικό. Από τον Μάρτιο του 2020 και μέχρι και τώρα βρισκόμαστε όλοι σε τηλεργασία, μια εξέλιξη που είχε ως αποτέλεσμα την αναπροσαρμογή της 4ημερης εργασίας ως επιπλέον ημέρες άδειας τις οποίες ο εργαζόμενος μπορεί να διαχειριστεί όπως θέλει".

Το πείραμα του Skroutz με στοιχεία 4ήμερης εργασίας και RR Day δείχνει εκ πρώτης όψεως πετυχημένο. Πρακτικά όμως, μπορούμε να περιμένουμε ένα αντίστοιχο πρόγραμμα εργασίας να εφαρμόζεται σε ακόμα περισσότερες χώρες της Ευρώπης, ακόμα και στην Ελλάδα;

Η λογική λέει ότι όσο η τεχνολογική πρόοδος προχωρά, θα έπρεπε να αναζητούμε την βελτίωση της ποιότητας ζωής, άρα θα έπρεπε να έχουμε λιγότερες ώρες εργασίας. Αυτό βέβαια προϋποθέτει πως στην αρχή θα χρειαστεί μια χρηματοδότηση του κόστους μετάβασης των επιχειρήσεων. Υπάρχει δηλαδή μια λογική σε αυτό, ως προς την υποβοήθηση του κράτους προς τις επιχειρήσεις, με στόχο την μείωση των ωρών εργασίας με τις αποδοχές για κάθε εργαζόμενο να παραμένουν οι ίδιες.

Υπάρχουν συσχετισμοί στην Ευρώπη και στον κόσμο που λένε το ανάποδο: λένε δηλαδή ότι επειδή η τεχνολογική επανάσταση διαμορφώνουν όρους για λιγότερους εργαζομένους στις επιχειρήσεις, ζητάνε οι ίδιοι εργαζόμενοι να δουλεύουν παραπάνω, ώστε να διατηρήσουν τις θέσεις τους. Προφανώς και αυτό δεν είναι η πρόοδος. Πρόοδος είναι ότι αφού υπάρχει μεγάλη τεχνολογική πρόοδος, αυτή να φέρνει μια διαρκώς αυξανόμενη οικονομική ανάπτυξη, αναδιαμορφώνοντας ταυτόχρονα το επίπεδο ζωής των εργαζομένων, με την μείωση των ωρών εργασίας τους.