Κάθε καλοκαίρι, μια ομάδα Ελβετών και Ελλήνων αρχαιολόγων ερευνά τα κατάλοιπα του ιερού της Αμαρυσίας Αρτέμιδος κοντά στην Αμάρυνθο της Εύβοιας. Η ανασκαφική περίοδος που μόλις ολοκληρώθηκε σηματοδότησε μια νέα φάση στο ερευνητικό αυτό έργο, το οποίο ξεκίνησε πριν από περίπου δεκαπέντε χρόνια. Κάτω από τα θεμέλια του ναού της θεάς αποκαλύφθηκαν οικοδομήματα που μαρτυρούν την αρχαιότητα της λατρείας της.

Ο πρώτος αρχαϊκός ναός

Ήδη από το 2017, οι αρχαιολόγοι έφεραν στο φως τα θεμέλια ενός μνημειώδους κτιρίου στην καρδιά του ιερού. Οι ανασκαφές που ακολούθησαν απέδειξαν ότι πρόκειται για τον ναό της θεάς Αρτέμιδος, που κτίστηκε προς το τέλος του 6ου αιώνα π.Χ. Παρόλο που η ανωδομή και ο διάκοσμος αυτού του κτιρίου, διαστάσεων περίπου 39 x 11 μ., έχουν καταστραφεί σχεδόν ολοσχερώς, τα θεμέλιά του προστάτευσαν τους τοίχους παλαιότερων κτιρίων, τα κατάλοιπα των οποίων σώζονται σε εξαιρετική κατάσταση.

Οι ανασκαφές του 2023 ολοκλήρωσαν την αποκάλυψη ενός ακόμη ναού που χρονολογείται στον 7ο αιώνα π.Χ.Το μήκος του αγγίζει 100 πόδια (ή 34 μ.), υιοθετώντας στη συμβολική μέτρηση που εντοπίζεται σε αρκετούς «εκατόμπεδους» ναούς αυτής της περιόδου στον Ελλαδικό χώρο, όπως στο κοντινό ιερό του Απόλλωνα στην Ερέτρια. Από την ανατολική του πλευρά, ο ναός σώζει έναν καλά δομημένο τοίχο με παραστάδα, ενώ η δυτική του καταλήγει σε αψίδα. Ο ναός είναι χτισμένος από ωμές πλίνθους πάνω σε συμπαγή θεμέλια από ξερολιθιά, πράγμα που αποδεικνύει ότι το έδαφος ήταν ακόμη βαλτώδες κατά την εποχή της κατασκευής του. Κατά μήκος του εσωτερικού τοίχου, ο ναός είχε ενισχυθεί από στύλους που εντοπίζονται σε τακτά διαστήματα, και οι οποίοι αναμφίβολα συνέβαλλαν στη στήριξη μιας βαριάς κεραμοσκεπούς στέγης.

Οι βωμοί της θεάς

Μία από τις ιδιαιτερότητες του ναού αυτού είναι ο σημαντικός αριθμός κατασκευών που εντοπίστηκαν στο εσωτερικό του. Αρκετές εστίες σε χρήση βωμών (;) εντοπίστηκαν στο κέντρο του σηκού. Επιπλέον, ο πεταλόσχημος βωμός, ο οποίος είχε αρχικά θεωρηθεί πως έστεκε έξω από το ναό, καταλαμβάνει ένα χώρο που μπορεί να χαρακτηριστεί ως πρόναος. Παχύ στρώμα τέφρας, πλούσιο σε απανθρακωμένα οστά, μαρτυρά τη μακρά χρήση αυτών των κατασκευών. Δεν μπορεί να αποκλειστεί η πιθανότητα ορισμένες από αυτές να προϋπήρχαν του ναού: το πρώτο επίπεδο χρήσης του πεταλόσχημου βωμού απέδωσε κεραμική που χρονολογείται στα τέλη του 8ου αιώνα π.Χ.

Όπως και τις προηγούμενες χρονιές, έτσι και φέτος, η ανασκαφή του αρχαϊκού ναού έφερε στο φως πλούσια αναθήματα: κορινθιακά αλάβαστρα, αττικά αγγεία, τελετουργικές πρόχους τοπικής παραγωγής, καθώς και κοσμήματα από πολύτιμα υλικά (χρυσό, ασήμι, κοράλλι, κεχριμπάρι),φυλαχτά από την Ανατολή, χάλκινα και σιδερένια εξαρτήματα οπλισμού.

Ο ναός καταστράφηκε εν μέρει, πιθανότατα από πυρκαγιά, στο τρίτο τέταρτο του 6ου αιώνα π.Χ. Στη συνέχεια, πλίνθινα χωρίσματα τοποθετήθηκαν για να προστατεύσουν το κέντρο του λατρευτικού χώρου έως ότου να χτιστεί ο νέος ναός προς το τέλος του 6ου αιώνα.

Πριν από την Αρχαϊκή περίοδο

Κάτω από τα επίπεδα χρήσης του πρώτου αρχαϊκού ναού, εντοπίζονται τοίχοι από ξερολιθιά, οι οποίοι ανήκουν σε ένα επίμηκες κτίριο ίδιου προσανατολισμού, με διαμορφώσεις στον εσωτερικό του χώρο, του οποίου οι ακριβείς διαστάσεις και κάτοψη παραμένουν να διευκρινιστούν. Μπροστά από αυτό το κτίριο, τα παλαιότερα από τον πεταλόσχημο βωμό στρώματα απέδωσαν αρκετά χάλκινα ειδώλια της Γεωμετρικής περιόδου που αναπαριστούν ταύρους και ένα κριάρι, ενώ εντύπωση προκαλεί μια πήλινη κεφαλή ταύρου της Μυκηναϊκής περιόδου. Έξω από το χώρο του ναού, δοκιμαστικές τομές αποκάλυψαν επίσης κατάλοιπα κτιρίων του 9ου και 8ου αιώνα π.Χ., μαρτυρώντας την έκταση του χώρου εκείνη την εποχή. Αν και η έρευνα των αρχαιότερων αυτών επιπέδων έχει μόλις ξεκινήσει, οι πρώτες ανακαλύψεις υποδηλώνουν ότι η λατρεία είχε τις ρίζες της στους αιώνες μετά το τέλος της Μυκηναϊκής περιόδου.

Ο προϊστορικός οικισμός στον λόφο των Παλαιοεκκλησιών

Οι ανασκαφικές τομές στον λόφο των Παλαιοεκκλησιών επιβεβαίωσαν την ύπαρξη επιβλητικών τοίχων της Πρώιμης Εποχής του Χαλκού (3η χιλ. π.Χ.) που αναμφίβολα ανήκουν σε ένα σύστημα οχύρωσης του προϊστορικού οικισμού, ο οποίος εκτεινόταν στις πλαγιές και την κορυφή του. Τα κατάλοιπα των επόμενων αιώνων έχουν σχεδόν εξ ολοκλήρου εξαφανιστεί λόγω της διάβρωσης του εδάφους, με εξαίρεση έναν τάφο της αρχής της Ύστερης Εποχής του Χαλκού, ο οποίος έχει αποκαλυφθεί κοντά στο πλάτωμα της κορυφής του λόφου και στον οποίο βρέθηκαν σκελετοί με τα κτερίσματά τους.

Κατανοώντας την ένταξη του ιερού στο αρχαίο τοπίο

Παράλληλα με τις ανασκαφές του ιερού, μια συστηματική επιφανειακή έρευνα πραγματοποιείται στην λεκάνη απορροής του Σαρανταπόταμουπου εκτείνεται ανάμεσα στην Αμάρυνθο και την αρχαία πόλη της Ερέτριας. Η έρευνα αυτή έχει ως στόχο την κατανόηση της ένταξης του ιερού στο αρχαίο τοπίο μέσω της μελέτης της εξέλιξης του περιβάλλοντος από την αρχαιότητα, την κατανομή των αγροτικών οικισμών ανά τους αιώνες, τις νεκροπόλεις, τα λατομεία, τη γεωργική γη, καθώς και το αρχαίο δίκτυο επικοινωνίας, με έμφαση στην "Ιερά Οδό" που συνέδεε το Αρτεμίσιο της Αμαρύνθου με την Ερέτρια.

Η ανασκαφική και ερευνητική ομάδα

Η ανασκαφική ομάδα συγκέντρωσε το 2023 περισσότερους από 50 αρχαιολόγους, συντηρητές-τριες, άλλους ειδικούς, εργάτες και φοιτητές-τριες από την Ελβετία, την Ελλάδα και άλλες χώρες. Το ερευνητικό πρόγραμμα της Αμαρύνθου είναι μια συνεργασία της Εφορείας Αρχαιοτήτων Ευβοίας του ΥΠ.ΠΟ., υπό τη διεύθυνση της Αγγελικής Γ. Σίμωσι, Προϊσταμένης της Εφορείας Αρχαιοτήτων Πειραιώς και Νήσων, που διετέλεσε Προϊσταμένη έως το τέλος του 2022 στην Εφορεία Αρχαιοτήτων Ευβοίας και του SylvianFachard, Διευθυντή της ΕΑΣΕ και Καθηγητή του Παν/μίου της Λωζάννης. Η έρευνα στο πεδίο διευθύνεται από την Όλγα Κυριαζή (ΕΦΑ Ευβοίας) και τους TobiasKrapf και TamaraSaggini (ΕΑΣΕ).

αναδημοσίευση από https://anaskafi.blogspot.com/2024/01/o.html

Τον Οκτώβριο του 2023 ολοκληρώθηκαν οι εργασίες της συστηματικής αρχαιολογικής έρευνας στο Χιλιομόδι Κορινθίας, στο πλαίσιο του ερευνητικού προγράμματος «Αρχαίας Τενέας», υπό τη διεύθυνση της αρχαιολόγου δρ. Έλενας Κόρκα και με φορέα υλοποίησης τη Διεύθυνση Προϊστορικών και Κλασικών Αρχαιοτήτων του Υπουργείου Πολιτισμού.

Η ανασκαφή, μεταξύ άλλων, αποκάλυψε για πρώτη φορά φέτος, τμήμα του Αδριάνειου υδραγωγείου στην περιοχή της αρχαίας Τενέας, προσδιορίζοντας επακριβώς πλέον την πορεία ενός από τα μεγαλύτερα υδραυλικά έργα του 2ου αι. μ.Χ. στον ελλαδικό χώρο, που σκοπό είχε την υδροδότηση της Αρχαίας Κορίνθου από τη Στυμφαλία . Ταυτόχρονα, εντοπίστηκε και ανασκάφηκε τμήμα του προϊστορικού οικισμού της Τενέας, που χρονολογείται στην Πρώιμη εποχή του Χαλκού ΙΙ (2.600 – 2300 π.Χ), επιβεβαιώνοντας την κατοίκηση της περιοχής πριν τη πτώση της Τροίας. Επιπρόσθετα, αποκαλύφθηκε πλούσιο κτιριακό συγκρότημα των ύστερων αρχαϊκών χρόνων μέχρι τους ελληνιστικούς χρόνους, με επιμέρους χώρους λατρευτικής χρήσης μεταξύ αυτών και τριών εξαιρετικά επιμελημένων δεξαμενών, η μια εξ αυτών με κλίμακα καθόδου - ανόδου. Εξαιρετικής αρχαιολογικής σημασίας και σπανιότητας είναι ο θησαυρός 29 αργυρών αρχαίων ελληνικών νομισμάτων που εντοπίστηκε μαζί με φορητό πήλινο βωμό, μικρογραφικό αγγείο και ειδώλιο ίππου με αναβάτη.

Ο θησαυρός περιλαμβάνει νομίσματα που χρονολογούνται από τον ύστερο 6ο αι. π.Χ. μέχρι και τη δεκαετία του 330 π.Χ., πολλά εξ αυτών από τα σπανιότερα και πλέον ιστορικά νομίσματα της αρχαίας Ελλάδας, όπως τρεις στατήρες Ήλιδος που κόπηκαν στην Ολυμπία κατά τη διάρκεια διαφορετικών Ολυμπιακών Αγώνων, στατήρα της Αίγινας με χερσαία αντί για θαλάσσια χελώνα, στατήρες Στύμφαλου, Άργους και Οπουντίων Λοκρών, καθώς στατήρα Θήβας του 5ου αι. π. Χ. που απεικονίζει τον Ηρακλή να πνίγει με τα χέρια του δύο φίδια. Η παρουσία του εν λόγω θησαυρού συνδέεται με τα ευρήματα λατρευτικής χρήσης (γυναικεία και ζωόμορφα ειδώλια, μικρογραφικά αγγεία και άλλα) που είχαν εντοπιστεί πέρυσι και συνέχισαν να εντοπίζονται και φέτος προσδίδοντας ξεκάθαρα τελετουργικό χαρακτήρα στους χώρους που αποκαλύπτονται. Σε ανώτερα ανασκαφικά στρώματα ανασκάφηκαν δύο κτιριακά συγκροτήματα των ρωμαϊκών και ύστερων ρωμαϊκών χρόνων. Το ένα έκτασης 160 τ.μ. που αποτελεί συνέχεια αυτού των 281 τ.μ. του 2022, με επιμέρους εργαστηριακές εγκαταστάσεις και χώρους αποθήκευσης. Το δεύτερο κτηριακό συγκρότημα ανεσκαμμένης έκτασης 300 τ.μ. με επιμέρους δωμάτια περιμετρικά ενός υπερυψωμένου στεγασμένου προστώου - διαδρόμου μήκους μέχρις στιγμής 14,5 μ. και πλάτους 3 μ., που φέρει επίστρωση από πήλινες πλάκες. Τέλος, ανασκάφηκαν στη ζώνη των νεκροταφείων και δίπλα στο ρωμαϊκό ταφικό μνημείου ΙΙ του 2022 λακκοειδείς τάφοι ρωμαϊκών χρόνων και συστάδα αρχαϊκών τάφων πλούσια κτερισμένων.

Αδριάνειο υδραγωγείο (αγρός Μ.Κορδώση).

Εντοπίστηκε στην εγγύτητα των ρωμαϊκών λουτρών κατά μήκος του ποταμού «Καρκανά». Αποκαλύφθηκε σε μήκος 31 μ. με κατεύθυνση Β/Ν. Πρόκειται για κτιστό υδροδοτικό αγωγό με θολωτή επικονιασμένη ημικυκλικής διατομής οροφή, η επιφάνεια της οποίας ήταν ορατή κατά την αρχαιότητα. Η κατασκευή φέρει κάθετα πλευρικά εξωτερικά τοιχώματα από αργούς λίθους συνδεδεμένους με κονίαμα, ύψους 3,20 μ., τα οποία ενισχύονται σε βάθος με δεύτερη σειρά αργών λίθων συναρμοσμένους με κονίαμα, έτσι ώστε να διασφαλίζεται η στατικότητα του μνημείου. Στο εσωτερικό του αγωγού τα τοιχώματα φέρουν επίστρωση κονιάματος και ο ωφέλιμος χώρος έχει πλάτος 0,60 μ. και ύψος 1,20 μ.. Στο βάθος αυτό εντοπίζεται το αρχικό δάπεδο-πυθμένας από επικονιασμένες πήλινες πλάκες, ενώ σε μεγαλύτερο βάθος 0,70 μ. εντοπίζεται επισκευή από δεύτερο δάπεδο, που φέρει επίσης επίστρωση κονιάματος. Σε σημείο του μνημείου εντοπίστηκε φρέαρ επισκεψιμότητας τετράγωνης διατομής διαστάσεων 0,80 μ. x 0,80 μ. Το φρέαρ υπερυψώνονταν της οροφής του αγωγού και στο κέντρο του εντοπίζεται τεχνητή οπή που εξυπηρετούσε την είσοδο στο εσωτερικό του αγωγού.

Προϊστορικός οικισμός (αγρός Μ.Κορδώση).

Στις παρυφές του λόφου «Άγιοι Ασώματοι» ανατολικά του υδραγωγείου αποκαλύφθηκαν τα πρώτα κατάλοιπα του προϊστορικού οικισμού της Τενέας. Συγκεκριμένα ανασκάφηκαν οδικές αρτηρίες που ανήκαν σε ένα ευρύτερο πολεοδομικό πρότυπο όπου οι οικίες διαμορφώνονταν εκατέρωθεν.

Αποκαλύφθηκαν τα τμήματα δύο τοίχων στον άξονα Α/Δ διαστάσεων έκαστος 6, 50 μ. μήκος και 0,55 μ. πλάτος και 5,30 μ. μήκος και 0,50 μ. πλάτος, κατασκευασμένοι από αργούς λίθους μεσαίου μεγέθους με συνδετικό υλικό χώμα. Χαρακτηριστική είναι η μεγάλη συγκέντρωση οπτοπλίνθων τετράγωνης κυρίως διατομής με διαμορφωμένα μέτωπα στις 4 πλευρές τους που πιθανότατα αποτελούν την ανωδομή των τοίχων. Επιπλέον ανασκάφηκε θερμική κατασκευή ελλειψοειδούς σχήματος μήκους 1,50 μ. και πλάτους 0,90 μ. Περισυλλέχθηκε σημαντική ποσότητα εργαλείων από οψιανό, χειροποίητης κεραμικής από χονδροειδή και λεπτόκοκκα αγγεία με καλά λειασμένες και στιλβωμένες επιφάνειες και ποικίλα επιχρίσματα. Μεταξύ άλλων εντοπίζονται πίθοι, πρόχοι, φιάλες, σαλτσιέρες, λεκανίδες, τριποδικά αγγεία, κρατευτές και πήλινες εστίες. Επίσης, βρέθηκαν τμήματα από αρύταινες και κουτάλια, σφονδύλια, ζωόμορφα ειδώλια κριαριών και μια οστέινη κτένα.

Αξίζει να επισημανθεί η έντονη παρουσία εισηγμένης κεραμικής από την Αίγινα, την Αττική, την Αργολίδα και την Κόρινθο, δηλωτικό των επαφών που είχε αναπτύξει ο εν λόγω οικισμός με αυτές τις περιοχές. Τα ευρήματα του οικισμού είναι χρονολογικά σύγχρονα με αυτά του κτιστού αποθέτη που ανασκάφηκε το 2021, τα οποία ωστόσο ήταν αντικείμενα τελετουργικών αποθέσεων. Σε κάθε περίπτωση ο αποθέτης φαίνεται πως είναι μέρος του ευρύτερου οικοδομικού ιστού του συγκεκριμένου οικισμού, ο οποίος απλώνεται σε μεγάλη έκταση.

Κτιριακές δομές από τους αρχαϊκούς έως τους ύστερους ρωμαϊκούς χρόνους (αγροί Α. Σκούρτη και Β. Ραντίτσα)

Στο αγροτεμάχιο Α. Σκούρτη η έρευνα επεκτάθηκε νοτιότερα καλύπτοντας τμήμα και του αγρού ιδιοκτησίας Ραντίτσα, με σκοπό τη διερεύνηση πιθανής επέκτασης των καταλοίπων από τους ύστερους αρχαϊκούς μέχρι και τον 6ο αι. μ.Χ. που ανασκάφηκαν το 2022).

Α. Ύστεροι αρχαϊκοί έως και ελληνιστικοί χρόνοι.

Σε χαμηλότερο ανασκαφικό στρώμα εντοπίζονται δομές κτιρίων ενός πιθανότατα ευρύτερου οικοδομικού συγκροτήματος, στο οποίο εντάσσεται και το κτίριο έκτασης 130 τ.μ. που εντοπίστηκε το 2022 στον αγρό Σκούρτη. Στο σύνολό τους καταδεικνύουν τη χρήση του χώρου από τους ύστερους αρχαϊκούς μέχρι και τους ελληνιστικούς χρόνους. Εντοπίζονται τα κατάλοιπα τεσσάρων τουλάχιστον κτιρίων, δύο μικρότερων, ενός μεγαλύτερου εντός του οποίου εμπεριέχεται πολυτελής υπόγεια δεξαμενή με κλίμακα καθόδου - ανόδου και κεντρικό λίθο στο εσωτερικό της για τη στήριξη της στέγασής της, και ενός ακόμη μεγαλύτερου κτιρίου με επιμέρους δωμάτια, καθώς και δύο επιπλέον υπόγειων δεξαμενών, οι οποίες συνδέονται με ισχυρό τοίχο στα δυτικά τους.

Η γενικότερη εικόνα του χώρου είναι αυτή της έντονης λιθολόγησης των μνημείων κατά τους ρωμαϊκούς χρόνους και στην περίπτωση των δύο υπόγειων δεξαμενών η επανάχρησή τους με νέα επίστρωση κονιάματος. Κύριο χαρακτηριστικό των ανωτέρω χώρων είναι ο εντοπισμός μικρογραφικών αγγείων και ειδωλίων, ηθμοειδών αγγείων και λύχνων που παραπέμπουν σε τελετουργικού χαρακτήρα χρήση.

Το γεγονός αυτό ενισχύεται με τον εντοπισμό της απόθεσης μικρού φορητού πήλινου βωμίσκου με μικρογραφικό σκυφίδιο και ειδώλιο ίππου με αναβάτη μαζί με 29 αργυρά αρχαία ελληνικά νομίσματα.

Συγκεκριμένα πρόκειται για θησαυρό που αποτελείται από 20 στατήρες, 5 δραχμές, 3 ημίδραχμα και 1 διόβολο (7 στατήρες και 1 δραχμή Αιγίνης, 5 στατήρες και 1 δραχμή Οπούντιων Λοκρών, 3 στατήρες Ήλιδας, που είναι κοπές Ολυμπιακών Αγώνων, 2 στατήρες και 1 δραχμή Κοινού Βοιωτών, 1 στατήρα Ορχομενού, 1 στατήρα και 2 ημίδραχμα Άργους, 1 στατήρα Στυμφάλου, 1 ημίδραχμο Φωκίδας, 2 δραχμές Σικυώνας και 1 διόβολο Κορίνθου). Καθώς η τελευταία χρονολογικά κοπή του θησαυρού δεν είναι μεταγενέστερη από τη δεκαετία του 330 π. Χ., η συγκρότηση και απόκρυψη του θησαυρού μάλλον χρονολογείται σε εκείνη τη δεκαετία. Στον ίδιο χώρο βρέθηκαν και τέσσερα αργυρά νομίσματα της ύστερης κλασικής εποχής που αποτελούν χωριστό θησαυρό. Πρόκειται για μια δραχμή, δύο ημίδραχμα και τριημιοβόλιο Κορίνθου του πρώτου μισού του 4ου αιώνα π. Χ.

Γενικότερα, στο πρώιμο αυτό στρώμα της ανασκαφής παρατηρείται έντονη διασπορά αρχαίων ελληνικών χάλκινων νομισμάτων που προέρχονται κυρίως από τα νομισματοκοπεία της Κορίνθου, της Σικυώνας και του Άργους. Καλύπτουν χρονικά την περίοδο από τους ύστερους κλασικούς χρόνους (όπως ο χαλκούς Άργους του πρώτου μισού του 4ου αι. π. Χ.) μέχρι και τον 1ο αι π. Χ. που εκπροσωπείται από κοπές Σικυώνας που χρησιμοποιούνταν ευρέως στην Τενέα μετά την καταστροφή της Κορίνθου το 146 π. Χ.

Β. Ρωμαϊκοί και ύστεροι ρωμαϊκοί χρόνοι.

Στα υψηλότερα ανασκαφικά στρώματα, αποκαλύφθηκε η επέκταση των εργαστηριακών εγκαταστάσεων που διερευνήθηκαν το 2022 και αφορούσαν σε κλιβάνους και ένα ελαιοτριβείο. Φέτος, ανασκάφθηκαν επιπλέον 160 τ.μ. ολοκληρώνοντας την εικόνα ενός εκτεταμένου κτιριακού συγκροτήματος συνολικής πλέον έκτασης 441 τ.μ. με επιμέρους χώρους. Πρόκειται για εργαστηριακούς χώρους που περιλαμβάνουν έναν ακόμη κλίβανο και δύο δεξαμενές αλλά και αποθηκευτικούς χώρους με πιθεώνες.

Λίγο νοτιότερα των ανωτέρω εντοπίστηκε δεύτερη εγκατάσταση της οποίας η σύνδεση με την πρώτη χρήζει περαιτέρω διερεύνησης. Συγκεκριμένα, σε έκταση 300 τ.μ. αποκαλύφθηκε συγκρότημα με επιμέρους στεγασμένα εννέα δωμάτια εκατέρωθεν ενός υπερυψωμένου, στεγασμένου και επιμήκους προστώου - διαδρόμου μήκους 14,5 μ. και πλάτους 3 μ., με κατεύθυνση Α/Δ, που φέρει επίστρωση από πήλινες πλάκες. Η απόληξή του στα ανατολικά δεν έχει ακόμη εντοπιστεί, όπως άλλωστε και τα τελικά όρια του εν λόγω συγκροτήματος. Στο δυτικό άκρο του πιθανότατα υπήρχε θυραίο άνοιγμα που οδηγούσε σε στεγασμένο επίσης προθάλαμο στρωμένο με πήλινες πλάκες. Στα δυτικά του συγκεκριμένου προθάλαμου διαμορφώνεται θυραίο από δύο επεξεργασμένες λιθόπλινθους, όπου στο βόρειο άκρο του διατηρείται βάση κίονα διαμέτρου 0, 20 μ., η οποία είναι εντοιχισμένη σε κτιστή ορθογώνια βάση με στρώσεις κεράμων και κονίαμα ενώ στο δυτικό άκρο του και εξωτερικά αυτού βρέθηκαν καταπεσμένα ένας αράβδωτος μονολιθικός κίονας μήκους 2, 77 μ. και διαμέτρου 0, 17 μ., ένα επίκρανο που φέρει διακόσμηση με σχηματοποιημένες πριονωτές άκανθες στις δύο επιφάνειές του και φυτική παράσταση στις άλλες δύο (εικ. 18.2), καθώς και τμήματα ενός ιωνικού κιονοκράνου ρωμαϊκών χρόνων με έλικες και ωά. Στα τρία ανατολικά δωμάτια του συγκροτήματος, διατηρείται σε εξαιρετικά καλή κατάσταση δάπεδο από πήλινες πλάκες. Στο ΒΑ δωμάτιο του συγκροτήματος βρέθηκε λινός και υπολίνιο, ενώ σε άλλα δύο η χρήση τους ταυτίζεται με χώρους αποθήκευσης. Στο δωμάτιο του λινού εντοπίστηκαν τμήματα δύο μαρμάρινων κιονίσκων και γυάλινα αποτμήματα, που προέρχονταν από παράθυρα. Στο κεντρικό δωμάτιο, που είναι και το μεγαλύτερο σε σχέση με τα υπόλοιπα, εντοπίστηκαν κοντά στο θυραίο ένθετα διακοσμητικά οστέινα πλακίδια και μια χάλκινη κλειδαριά με ανάγλυφη διακόσμηση. Η χρήση των υπόλοιπων δωματίων δεν έχει ακόμη αποσαφηνιστεί.

Στα δύο συγκροτήματα εντοπίστηκαν πολλά χάλκινα νομίσματα της ρωμαϊκής αυτοκρατορικής περιόδου και λιγότερα της υστερορωμαϊκής περιόδου. Το παλαιότερο ρωμαϊκό νόμισμα είναι κοπή της Κορίνθου για τον Νέρωνα (54-68 μ.Χ.) ενώ ξεχωρίζουν νομίσματα Δομιτιανού (81-96 μ.Χ) κοπής Κορίνθου, Λεύκιου Ουήρου (161-169 μ. Χ.) κοπής Κορίνθου, Μάρκου Αυρήλιου (161-180 μ. Χ.) σηστέρτιο Ρώμης, Σεπτιμίου Σευήρου (193-211 μ. Χ.) κοπής Άργους, Γαλλιηνού (259-268 μ.Χ.), Αντωνινιανός Ρώμης και Διοκλητιανού ασημοχάλκινη κοπή (του 295-296 μ. Χ.). Από τα νομίσματα της ύστερης αρχαιότητας ξεχωρίζουν από τον 4ο αι. μ.Χ. κοπές του Μεγάλου Κωνσταντίνου και των γιων του και από τον 5ο αι. μ. Χ. νούμμια και άλλες χάλκινες κοπές των αυτοκρατόρων Αρκαδίου, Θεοδοσίου Β΄, Λέοντα Α΄ και Ζήνωνα. Άξια αναφοράς είναι η περίπτωση θησαυρού 13 νουμμίων τα οποία χρονολογούνται στον 5ο αι. μ. Χ και βρέθηκαν μέσα σε πίθο στο δεύτερο συγκρότημα, ενώ ένα μόλις νόμισμα του 6ου αι. μ.Χ. βρέθηκε στο εν λόγω κτίριο και πρόκειται για κοπή πέντε νουμμίων που χρονολογείται στη βασιλεία του Ιουστίνου Α΄(518-527 μ.Χ. ) ή του Ιουστινιανού Α΄ (527-565 μ.Χ).

Νεκροταφείο

Εντός της ζώνης των νεκροταφείων της Τενέας συνεχίστηκε η διερεύνηση του χώρου περιμετρικά του ταφικού μνημείου ΙΙ, που ανασκάφηκε το 2022. Στα υψηλότερα στρώματα εξακολούθησαν να εντοπίζονται ταφές ρωμαϊκών χρόνων. Πρόκειται για έξι καλυβίτες κεραμοσκεπείς τάφους, που στο εσωτερικό τους περικλείονταν ταφές ενός ή περισσότερων ατόμων, στην πλειονότητά τους παιδικές. Οι ενταφιασμοί χρονολογούνται στον 3ο-4ο αιώνα μ.Χ. σύμφωνα με τα κτερίσματά τους, που είναι κυρίως λύχνοι, νομίσματα, ενώτια και άλλα κοσμήματα, πήλινα και γυάλινα αγγεία.

Στον ίδιο χώρο σε μεγαλύτερο βάθος, ανασκάφηκε συστάδα τεσσάρων αρχαϊκών τάφων. Οι τάφοι ως προς την τυπολογία τους διακρίνονταν σε σαρκοφάγους και λακκοειδείς με επικάλυψη πώρινων καλυπτήριων πλακών, ενώ εξωτερικά των κιβωτίων εντοπίζεται σε όλους αργός λίθος ως σήμα. Οι ταφές ανήκουν σε ενήλικες αλλά και σε παιδιά, πλούσια κτερισμένες με σκύφους, αρύβαλλους, πινάκια, σφαιρικές πυξίδες και πυξίδες με κυρτές πλευρές, οινοχόες, καθώς επίσης και με χάλκινες περόνες.

Το πρόγραμμα της Αρχαίας Τενέας, υπό τη Διεύθυνση της δρ. Ε. Κόρκα, διεξάγεται με υπεύθυνη αρχαιολόγο των ανασκαφών την κ. Π. Ευαγγέλογλου, αρχαιολόγο της ΕΦΑ Κορινθίας και υπεύθυνους τομεάρχες τους αρχαιολόγους και κατόχους μεταπτυχιακών διπλωμάτων Π. Βλάχου, Μ. Ιωάννου, Ε. Καπουράλου, Α. Κική, Π. Κωστοπούλου, Π. Λαμπίρη, Π. Παναϊλίδη, Χ. Τερζούδη, Ι. Χρηστίδη, τον αρχιτέκτονα δρ. Δ. Μπάρτζη, την τοπογράφο Α. Κοντουδάκη και φοιτητές από Πανεπιστημιακά Ιδρύματα της Ελλάδας και του Εξωτερικού. Το πρόγραμμα επιπλέον υποστηρίζεται από μια διεπιστημονική ομάδα νομισματολόγων με υπεύθυνο τον δρ. Κ. Λαγό και την Μ. Σύρρου, ανθρωπολόγων με υπεύθυνη την ομότιμη καθηγήτρια του Δ.Π.Θ. κ. Χρ. Παπαγεωργοπούλου, τοπογράφων με υπεύθυνο τον κ. Α. Γεωργόπουλο ομότιμο καθηγητή φωτογραμετρίας της Σχολής αγρονόμων και τοπογράφων μηχανικών του Ε.Μ.Π. Στο πλαίσιο των παραπάνω συνεργασιών εφαρμόστηκαν σύγχρονες μέθοδοι φωτογραμμετρικής αποτύπωσης, τρισδιάστατης απεικόνισης χώρων, αντικειμένων, και ανθρωπολογικού υλικού. Υπεύθυνη συντήρησης των ευρημάτων είναι η συντηρήτρια έργων τέχνης και αρχαιοτήτων κ. Φ. Κουσιάκη σε συνεργασία με τη φοιτήτρια συντήρησης Θ. Παπαγεωργίου. Την επιμέλεια και επεξεργασία των εκπαιδευτικών προγραμμάτων και εργαστηρίων δημιουργικής γραφής έχει η δρ. Μ. Χάψα φιλόλογος και συγγραφέας που υπηρετεί στο 4ο ΓΕΛ Κορίνθου, ενώ τις ξεναγήσεις και εκπαιδευτικές δράσεις υλοποίησαν οι αρχαιολόγοι Π. Λαμπίρη και Α. Κράτση.

Ευχαριστούμε θερμά για τη γενναιόδωρη αρωγή τους, την Περιφέρεια Πελοποννήσου, το Δήμο Κορινθίων, την εταιρεία MYTILINEOS. Επίσης, ευχαριστούμε το σωματείο «Φίλοι Αρχαίας Τενέας» και τους κατοίκους του Χιλιομοδίου, οι οποίοι αγκαλιάζουν το έργο μας. Επιπρόσθετα, ευχαριστούμε τους κ.κ. Ανδρέα και Γκέλη Σκούρτη, Νικόλαο και Παναγιώτη Σκούρτη, Βασίλη Ραντίτσα και Μιχάλη Κορδώση, που παραχώρησαν τα αγροτεμάχιά τους για τη διεξαγωγή της έρευνας, καθώς και τους κ.κ. Μανούσο και Μαρία Μανουσάκη για τη φιλοξενία των τομεαρχών και ερευνητών - συνεργατών μας. Τέλος, ευχαριστούμε τη ΔΙΠΚΑ και ΕΦΑ Κορινθίας καθώς και τη Διεύθυνση Συντήρησης Αρχαίων και Νεοτέρων Μνημείων, την ΕΦΑ Πόλης Αθηνών και το Νομισματικό Μουσείο για την υποστήριξή τους.

αναδημοσίευση από https://anaskafi.blogspot.com/2024/01/2023_9.html

Μια σημαντική αρχαιολογική ανακάλυψη: το άγαλμα της μούσας Τερψιχόρης, μιας εμβληματικής μορφής της αρχαίας ελληνικής μυθολογίας, αναδύθηκε μετά από 2.175 χρόνια στην αρχαία πόλη Στρατονίκεια, στα Μούγλα της σημερινής Τουρκίας.

Συνεχίζονται οι ανασκαφές στην αρχαία πόλη της Στρατονίκειας, η οποία βρίσκεται στον Προσωρινό Κατάλογο Παγκόσμιας Κληρονομιάς της UNESCO.

Σύμφωνα με το τουρκικό Υπουργείο Πολιτισμού και Τουρισμού, αυτό το άγαλμα που ανακαλύφθηκε είναι το μοναδικό αυθεντικό έργο της ελληνιστικής περιόδου που αναπαράγεται συνεχώς κατά τη ρωμαϊκή περίοδο.

Κατά την μυθολογία η Τερψιχόρη, που θεωρείται μια από τις μούσες που γεννήθηκαν από την ένωση του Δία και της Μνημοσύνης, φιλοτεχνήθηκε από τον Φιλίσκο, έναν διάσημο γλύπτη του 1ου αιώνα π.Χ. Ενώ υπάρχουν διάφορες αναπαραγωγές αυτού του κομματιού κατά την Ρωμαϊκή περίοδο σε όλη την περιοχή της Μικράς Ασίας και της Ελλάδας, το άγαλμα που ανακαλύφθηκε πρόσφατα από τη Στρατονίκεια διακρίνεται ως το μοναδικό αυθεντικό έργο του Φιλίσκου από την ελληνιστική εποχή.

Σύμφωνα με τους τούρκους αρχαιολόγους, η αποκάλυψη του αγάλματος στη Στρατονίκεια έχει μεγάλη σημασία καθώς πιστοποιεί την καλλιτεχνική παρουσία του Φιλίσκου στην αρχαία πόλη κατά την ελληνιστική περίοδο.

Κατά τις ανασκαφές στο frigidarium ενός ρωμαϊκού λουτρού στη Στρατονίκεια, βρέθηκε το άγαλμα μαζί με το βάθρο του. Ωστόσο, δεν υπάρχουν το κεφάλι και οι βραχίονες του γλυπτού, τα οποία ακόμη αναζητούνται.

Παλαιότερα, ένα αντίγραφο αυτού του σεβαστού αγάλματος είχε βρεθεί στα ρωμαϊκά λουτρά της αρχαίας πόλης της Πέργης, μαζί με ένα άλλο στη Ρόδο, υπογραμμίζοντας περαιτέρω την ευρεία αντιγραφή του κατά τη ρωμαϊκή περίοδο.

Μετά τις απαραίτητες εργασίες συντήρησης, το γλυπτό θα εκτεθεί στο Μουσείο των Μούγλων παρέχοντας μια σπάνια ματιά στην γλυπτική της ελληνιστικής περιόδου και τις μυθολογικές μούσες που έχουν αιχμαλωτίσει τη φαντασία για αιώνες.

αναδημοσίευση απόhttps://anaskafi.blogspot.com/2023/12/blog-post_65.html

Στόχος είναι η δημιουργία στο Αστεροσκοπείο Κρυονερίου ενός αστρονομικού πάρκου, στο οποίο ο επισκέπτης θα μπορεί να παρακολουθεί την επιστήμη εν τω γεννάσθαι

Η αναβάθμιση των κτηριακών υποδομών και η γενικότερη ριζική αναμόρφωση του Αστρονομικού Σταθμού Κρυονερίου, ένα έργο συνολικού προϋπολογισμού 4,3 εκατ. ευρώ, το οποίο αναμένεται να ενταχθεί στο Πρόγραμμα Δημοσίων Επενδύσεων, αποτέλεσε το αντικείμενο συνεργασίας του Εθνικού Αστεροσκοπείου Αθηνών (ΕΑΑ) και της Περιφέρειας Πελοποννήσου.

Σχετική συνάντηση είχε πρόσφατα ο περιφερειάρχης Παναγιώτης Νίκας με τον διευθυντή και πρόεδρο του ΕΑΑ καθηγητή Μανώλη Πλειώνη και τον Δρα Σπύρο Βασιλάκο, διευθυντή του ΙΑΑΔΕΤ (Ινστιτούτου Αστρονομίας, Αστροφυσικής Διαστημικών Εφαρμογών και Τηλεπισκόπησης) και επιστημονικό υπεύθυνο του προγράμματος αναβάθμισης του Αστρονομικού Σταθμού Κρυονερίου.

Σε πρώτη φάση, με πίστωση 362.000 ευρώ μέσω του ΠΕΠ Πελοποννήσου, ήδη εξελίσσονται δράσεις για την διάχυση της επιστήμης (μέσω διαδικτυακών και δια ζώσης διαλέξεων) και την πρόσληψη εξειδικευμένου προσωπικού, ενώ έγινε επίσης αγορά ειδικού εξοπλισμού για το τηλεσκόπιο, αλλά και ήπιες παρεμβάσεις σε όλη την υποδομή του Αστρονομικού Σταθμού.

Φέτος τον Μάρτιο υπογράφηκε μεταξύ της Περιφέρειας, του Εθνικού Αστεροσκοπείου Αθηνών, του Περιφερειακού Ταμείου Ανάπτυξης και της Αναπτυξιακής Μεσσηνίας προγραμματική σύμβαση με προϋπολογισμό 105.000 ευρώ και αντικείμενο τις μελέτες ωρίμανσης και τα τεύχη δημοπράτησης για την ανέγερση κτηρίου πολλαπλών χρήσεων στον χώρο του Αστρονομικού Σταθμού Κρυονερίου. Η σύμβαση προβλέπει τον σχεδιασμό της γενικής διάταξης και τον στρατηγικό σχεδιασμό (master plan) για την ολοκλήρωση του Αστρονομικού Πάρκου. Επίσης, προβλέπει την μελέτη εφαρμογής της α΄ φάσης που περιλαμβάνει,

α) κτήριο με αίθουσα συνεδριάσεων - πολλαπλών χρήσεων,

β) μικρό εκθεσιακό χώρο, κυλικείο, χώρους υγιεινής,

γ) δημιουργία πρόσβασης προς τα κτήρια και

δ) τα τεύχη δημοπράτησης.

Η Περιφέρεια Πελοποννήσου διεξήγαγε όλες τις διεργασίες για την ωρίμανση του έργου, συντάσσοντας τις απαραίτητες μελέτες, διενεργώντας ελέγχους πληρότητας και λαμβάνοντας όλες τις απαιτούμενες αδειοδοτήσεις και εγκρίσεις οικοδομικών αδειών. Η Περιφέρεια βρισκόταν σε συνεχείς διαβουλεύσεις με τους υπευθύνους εκπροσώπους του ΕΑΑ, ώστε ο σχεδιασμός που θα προκύψει, να καλύπτει πλήρως τωρινές και μελλοντικές ανάγκες αναβάθμισης των υποδομών του Αστεροσκοπείου στο Κρυονέρι. Έχει ήδη κατατεθεί αίτημα προς το υπουργείο Εσωτερικών για τη διάθεση πίστωσης 4.300.520 ευρώ για την πλήρη εκτέλεση του έργου και την εφαρμογή των σχεδίων που προβλέπονται από τις μελέτες.

Διαστημικά αντικείμενα σε τροχιά γύρω από την Γη

Ο κ. Πλειώνης δήλωσε ότι «το ΕΑΑ κάνει προσπάθεια να αναβαθμίσει τις υποδομές του. «Θα ανοίξουμε τις πόρτες μας και αυτό θα είναι κάτι εξαιρετικά σημαντικό για την Περιφέρεια Πελοποννήσου. Να σημειώσω ότι το Αστεροσκοπείο Κρυονερίου συμμετέχει σε ένα πολύ σημαντικό πρόγραμμα του Ευρωπαϊκού Οργανισμού Διαστήματος (ESA) για την παρακολούθηση της Σελήνης -είναι το μεγαλύτερο τηλεσκόπιο στον κόσμο που απασχολείται με το εν λόγω έργο. Επιπλέον, γνωστοποιούμε σήμερα ότι το Αστεροσκοπείο Κρυονερίου έχει επιλεγεί από τον ESA για να συμμετέχει σε ένα ακόμα εξαιρετικά σημαντικό έργο, το Space Surveillance and Tracking (SST), το οποίο έχει να κάνει με την ασφάλεια της Γης και αφορά στην παρακολούθηση του Διαστήματος και συγκεκριμένα στην ανίχνευση, καταλογογράφηση και πρόβλεψη των κινήσεων των διαστημικών αντικειμένων που βρίσκονται σε τροχιά γύρω από τη Γη, αξιολογώντας τον κίνδυνο συγκρούσεων σε τροχιά και ανεξέλεγκτης επανεισόδου διαστημικών απορριμμάτων στην ατμόσφαιρα της Γης. Πλέον ανοίγονται δρόμοι για πολλές δράσεις σε επιστημονικό επίπεδο, στις οποίες θα είμαστε αρωγοί της Περιφέρειας Πελοποννήσου και αυτή, από την πλευρά της, αρωγός δικός μας».

Ο κ. Βασιλάκος ανέφερε ότι «στόχος είναι να δημιουργήσουμε ένα πραγματικό στολίδι για την Περιφέρεια και ευρύτερα για την Πελοπόννησο -αλλά και για όλη τη χώρα-, καθώς ο προγραμματισμός μας προβλέπει να δημιουργήσουμε στο Αστεροσκοπείο Κρυονερίου ένα αστρονομικό πάρκο, στο οποίο ο επισκέπτης θα μπορεί, στο άμεσο μέλλον, να παρακολουθεί την επιστήμη εν τω γεννάσθαι, μέσα από τη συνεργασία μας με μεγάλους ευρωπαϊκούς επιστημονικούς οργανισμούς. Πέρα από το καθαρά επιστημονικό μέρος, ωστόσο, στόχο αποτελεί επίσης να φέρουμε την επιστήμη κοντά στο ευρύ κοινό».

αναδημοσίευση απόhttps://www.imerisia.gr/koinonia/30340_astronomiko-parko-sto-kryoneri-pote-tha-dimioyrgithei-kai-pos-tha-einai-prosbasimo

Σύμφωνα με δημοσίευμα του αμερικανικού ειδησεογραφικού πρακτορείου Blοomberg η Ευρωπαϊκή Ένωση πλησιάζει σε συμφωνία ένα ολοκληρωμένο κανονισμό λειτουργίας της τεχνητής νοημοσύνης ή τουλάχιστον τον πιο ολοκληρωμένο κανονισμό στον δυτικό κόσμο. Άνθρωποι που μετέχουν στις διαπραγματεύσεις λένε ότι έχει επέλθει συμφωνία σε ένα σύνολο ελέγχων για προγράμματος τεχνητής νοημοσύνης, όπως το ChatGPT της OpenAI και το Bard της Google.

Αντιπρόσωποι της Ευρωπαϊκής Επιτροπής, του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου και των 27 χωρών μελών κατέληξαν στον συμβιβασμό σε μια συνάντηση που ξεκίνησε την Τετάρτη το απόγευμα και διήρκεσε για ώρες, φέρνοντας πιο κοντά μια επίσημη συμφωνία για ένα ευρύτερο νομοσχέδιο γνωστό ως «AI Act». Μια τέτοια συμφωνία σηματοδοτεί ένα κρίσιμο βήμα για τη ρύθμιση των εργαλείων παραγωγής τεχνητής νοημοσύνης στον ανεπτυγμένο κόσμο. Η πράξη θα έκανε την ΕΕ το πρώτο πολιτικό όργανο εκτός Ασίας που θα προσπαθήσει να βάλει ισχυρά προστατευτικά κιγκλιδώματα στην τεχνολογία τεχνητής νοημοσύνης.

Οι υπεύθυνοι χάραξης πολιτικής εργάζονται εδώ και μήνες για να οριστικοποιήσουν περιεχόμενο του νόμου για την τεχνητή νοημοσύνη και να τον εγκρίνουν πριν από τις ευρωπαϊκές εκλογές τον Ιούνιο δημιουργώντας μια καλή βάση πάνω στην οποία θα πατήσει το επόμενο κοινοβούλιο και οι σχετικές επιτροπές ώστε να συνεχιστεί αυτή η διαδικασία και να θεσπιστούν νέα ακόμη πιο αυστηρά πλαίσια και μέτρα ελέγχου της ανάπτυξης τεχνητής νοημοσύνης.

Η ΕΕ όπως και οι κυβερνήσεις πολλών χωρών συμπεριλαμβανομένων των ΗΠΑ και της Βρετανίας έχει αγωνίζεται να βρει μια ισορροπία μεταξύ της ανάγκης προστασίας των δικών της νεοφυών κυρίως εταιρειών τεχνητής νοημοσύνης, όπως η γαλλική Mistral AI και η γερμανική Aleph Alpha αλλά και της προστασίας της κοινωνίας από πιθανούς κινδύνους που ελλοχεύει η τεχνητή νοημοσύνη.
Αυτό έχει αποδειχθεί ένα βασικό σημείο αγκάθι στις διαπραγματεύσεις, με ορισμένες χώρες, συμπεριλαμβανομένης της Γαλλίας και της Γερμανίας, να αντιτίθενται σε κανόνες που θα έκαναν τις ευρωπαϊκές εταιρείες ανάπτυξης τεχνολογιών τεχνητής νοημοσύνης μη ανταγωνιστικές σε σχέση με τις εταιρείες των χωρών εκτός ΕΕ.

Οι υπεύθυνοι χάραξης πολιτικής της ΕΕ έχουν προτείνει ένα σχέδιο που απαιτεί από τους προγραμματιστές του τύπου μοντέλων τεχνητής νοημοσύνης που υποστηρίζουν εργαλεία όπως το ChatGPT να διατηρούν πληροφορίες σχετικά με τον τρόπο εκπαίδευσης των μοντέλων τους, να συνοψίζουν το υλικό που προστατεύεται από πνευματικά δικαιώματα και να επισημαίνουν περιεχόμενο που δημιουργείται από AI. Τα συστήματα που ενέχουν «συστημικούς κινδύνους» θα πρέπει να συνεργαστούν με την επιτροπή μέσω ενός κώδικα δεοντολογίας του κλάδου. Θα έπρεπε επίσης να παρακολουθούν και να αναφέρουν τυχόν περιστατικά από τα μοντέλα.

αναδημοσίευση απόhttps://www.naftemporiki.gr/techscience/1544619/pro-ton-pylon-eyropaiki-nomothesia-elegchoy-tis-anaptyxis-technologion-technitis-noimosynis/

Μια επιγραφή γραμμένη στα αραμαϊκά και στα ελληνικά που σημαίνει «αυτός που προσφέρει τα δύο αδέλφια» και ένα νόμισμα, μια ασημένια δραχμή, είναι μια από τις ενδείξεις που κάνει τους αρχαιολόγους του Βρετανικού Μουσείου να θεωρούν ότι ίσως εντόπισαν ένα ναό στο Ιράκ που χτίστηκε κατά παραγγελία του Μεγάλου Αλεξάνδρου και ήταν αφιερωμένος σε ελληνικές θεότητες αλλά και στον ίδιο τον στρατηλάτη. «Βρήκαμε δώρα που συνήθως θα δίνονταν έπειτα από μια μάχη, φιγούρες στρατιωτών και ιππέων. Υπάρχει μια περίπτωση, ποτέ δεν θα ξέρουμε με σιγουριά, ότι ίσως να είχε περάσει από εδώ καθώς επέστρεφε στη Βαβυλώνα, λίγο πριν πεθάνει», δήλωσε ο αρχαιολόγος δρ Σεμπάστιαν Ρέι στην εφημερίδα Telegraph.

Οι αρχαιολόγοι του μουσείου ανασκάπτουν την αρχαία πόλη των Σουμερίων, την Γκιρσού, και πέρυσι έφεραν στο φως τα ερείπια ενός αρχαίου ναού 4.000 ετών. Τώρα πιστεύουν, όπως δηλώνουν στη βρετανική εφημερίδα, ότι εντός του αρχαιολογικού χώρου υπήρχε ένας ελληνικός ναός από τον Μέγα Αλέξανδρο αφιερωμένος στον ίδιο και στον «αδελφό» του, τον ημίθεο Ηρακλή. Εκτός από την αρχαία επιγραφή, το νόμισμα που ανακάλυψαν φαίνεται πως κόπηκε από τους άνδρες του Ελληνα στρατηλάτη το 330 π.Χ. και αφού είχε επικρατήσει έναντι των Περσών. Το νόμισμα και τα αντικείμενα που βρήκαν θεωρείται ότι δίνονταν ως προσφορές και υποδηλώνουν την ύπαρξη ενός τόπου λατρείας.

 αναδημοσίευση απόhttps://www.kathimerini.gr/culture/562741792/ichni-toy-m-alexandroy-se-archaio-nao-sto-irak/

Μία πήλινη γυναικεία προτομή που χρονολογείται στα τέλη του 4ου αιώνα π.Χ. επέλεξε το υπουργείο Πολιτισμού ως το έκθεμα της εβδομάδας.

Η προτομή βρέθηκε μαζί με άλλες δεκαέξι διαφόρων τύπων σε τάφο γυναίκας στο ανατολικό νεκροταφείο της Αμφίπολης. Απεικονίζει γυναίκα ή θεά και είναι εντυπωσιακή η διατήρηση των χρωμάτων στην απόδοση των λεπτομερειών της ένδυσης και του καλλωπισμού. Φυλάσσεται στο αρχαιολογικό μουσείο της Αμφίπολης, ανάμεσα σε σημαντικά και ενδιαφέροντα εκθέματα.

Η ανάρτηση του υπουργείου στο Facebook αναφέρει μεταξύ άλλων: «Η γυναικεία μορφή φορά χιτώνα και ιμάτιο που καλύπτει το πίσω μέρος του κεφαλιού και τους ώμους. Με κόκκινο χρώμα αποδίδονται λεπτομέρειες των υφασμάτων, το διπλό περιδέραιο στο λαιμό, το άνθος που κρατά με το δεξί της χέρι, τα μαλλιά και τα χείλη. Δυναμικές πινελιές μαύρου χρώματος στη σχεδίαση των ματιών αποδίδουν με εξαιρετική επιτυχία την έκφραση συγκρατημένης θλίψης. Το λευκό επίχρισμα τονίζει το ιδεώδες της ομορφιάς του δέρματος για την εποχή εκείνη».

Συμπληρώνεται πως «παρόμοιες προτομές βρίσκονται σε σπίτια, σε ιερά και σε τάφους, πάντοτε ως αφιερώματα σε θεότητες που σχετίζονται με την γονιμότητα, την αναπαραγωγή και την αναγέννηση της φύσης».

αναδημοσίευση απόhttps://www.naftemporiki.gr/culture/museums/1544056/entyposiaki-gynaikeia-protomi-sto-archaiologiko-moyseio-amfipolis/

Οι εκρήξεις ή εκλάμψεις ακτίνων γ που η επιστημονική κοινότητα ονομάζει GRB (Gamma-Ray Burst), είναι συγκεντρώσεις συμπυκνωμένης ακτινοβολίας γ που δημιουργούνται κατά τη γέννηση άστρων νετρονίου η μαύρων τρυπών από βίαια κοσμικά φαινόμενα όπως την σύγκρουση αστέρων νετρονίων, από εκρήξεις σουπερνόβα, από άστρα που καταρρέουν και από την καταστροφή άστρων νετρονίων από μαύρες τρύπες. Οι εκρήξεις ακτίνων γ είναι εκρήξεις φωτονίων γάμμα εξαιρετικά υψηλής ενέργειας, που ακτινοβολούν εκατομμύρια φορές λαμπρότερα από τον Ήλιο.

Οι εκρήξεις ακτίνων γ είναι εχθρικές στην ζωή και αν συμβεί κάποια σε κοντινή απόσταση από εμάς και η ακτινοβολία χτυπήσει τον πλανήτη μας οι επιπτώσεις αναμένεται να είναι ολέθριες για την πανίδα, την χλωρίδα και φυσικά τον άνθρωπο. Μάλιστα μια μαζική εξαφάνιση της ζωής πριν από 440 εκατ. έτη έχει συνδεθεί με την έλευση στην Γη μιας έκλαμψης ακτίνων γ.

Η ισχυρότερη έκλαμψη ακτίνων γ που έχει καταγραφεί ποτέ, έπληξε τη Γη δημιουργώντας ερωτήματα για τις συνέπειες που μπορεί να έχει μια έκρηξη αστέρα στον πλανήτη μας. Στις 9 Οκτωβρίου 2022, στις 3:21 μ.μ. ώρα Ελλάδας, μια εξαιρετικά φωτεινή και μακράς διάρκειας έκλαμψη GRB εντοπίστηκε από πολλούς από τους δορυφόρους σε τροχιά γύρω από τη Γη, συμπεριλαμβανομένου του διαστημικού τηλεσκοπίου Integral του Ευρωπαϊκού Οργανισμού Διαστήματος (ESA) που ανιχνεύει τέτοιες εκρήξεις.

Αυτή η έκρηξη, που ονομάστηκε GRB 221009A, κάθε άλλο παρά συνηθισμένη ήταν. «Ήταν ίσως η πιο φωτεινή έκλαμψη ακτίνων γάμμα που έχουμε εντοπίσει ποτέ», σημειώνει ο Μίρκο Πιερσάντι από το Πανεπιστήμιο της Λ’ Άκουιλα στην Ιταλία, και επικεφαλής συγγραφέας της ομάδας που δημοσιεύει αυτά τα αποτελέσματα σήμερα στην επιθεώρηση «Nature Communications». Ένας από τους συγγραφείς, ο Πιέτρο Ουμπερτίνι από το Εθνικό Ινστιτούτο Αστροφυσικής στη Ρώμη και κύριος ερευνητής για το όργανο IBIS του Integral τη χαρακτηρίζει ως «την ισχυρότερη» GRB που έχει μετρηθεί ποτέ. Στατιστικά μία έκλαμψη GRB τέτοιου μεγέθους φτάνει στη Γη μόνο μία φορά κάθε 10.000 χρόνια.

Αυτή η έκλαμψη ήταν το αποτέλεσμα έκρηξης ενός αστέρα που απέχει σχεδόν δύο δισεκατομμύρια έτη φωτός μακριά. Η έκρηξη ενεργοποίησε τους ανιχνευτές κεραυνών στην Ινδία, πάνω από την οποία καταγράφηκε το απόγειο της GRB. Η ροή φωτονίων τής έκλαμψης φώτιζε την Ευρώπη, την Αφρική, την Ασία και μέρος της Αυστραλίας, ενώ όργανα στη Γερμανία εντόπισαν σημάδια ότι η ιονόσφαιρα της Γης διαταράχθηκε για αρκετές ώρες από την έκρηξη.

Η ιονόσφαιρα είναι το στρώμα της ανώτερης ατμόσφαιρας της Γης, σε υψόμετρο από 50 χιλιόμετρα έως 950 χιλιόμετρα, που περιέχει ηλεκτρικά φορτισμένα αέρια (πλάσμα). Η σταθερότητα του ιονισμού της γήινης ατμόσφαιρας διαδραματίζει θεμελιώδη ρόλο για την εξέλιξη και διατήρηση της ζωής. Στη συγκεκριμένη περίπτωση υπήρξε ισχυρή μεταβολή του ηλεκτρικού πεδίου στην επάνω πλευρά της ιονόσφαιρας και αύξηση του ιονισμού στην κάτω πλευρά της ιονόσφαιρας.

Η ESA υπογραμμίζει ότι η ανάλυση των επιπτώσεων της έκρηξης θα μπορούσε να δώσει πληροφορίες για τις μαζικές εξαφανίσεις στην ιστορία της Γης. Επίσης, το συγκεκριμένο συμβάν ενισχύει την ιδέα ότι μια έκρηξη αστέρα σουπερνόβα στον δικό μας Γαλαξία μπορεί να έχει σοβαρές συνέπειες, βλάπτοντας το στρώμα του όζοντος και επιτρέποντας στην επικίνδυνη υπεριώδη ακτινοβολία του Ήλιου να φτάσει στην επιφάνεια της Γης.

αναδημοσίευση απόhttps://www.naftemporiki.gr/techscience/1536663/entopistike-i-ischyroteri-ekrixi-aktinon-g-poy-echei-plixei-ti-gi/

Μια αρχαία ρωμαϊκή νεκρόπολη κρύβεται στα βάθη της πόλης του Βατικανού, γνωστή ως Via Triumphalis.

Μαρμάρινες σαρκοφάγοι δίπλα σε ανοιχτούς τάφους βρίσκονται ανάμεσα σε μοναδικά ρωμαϊκά ψηφιδωτά και τοιχογραφίες.

Οι «πόλεις που κατοικούσαν οι νεκροί» εκτείνονταν κατά μήκος των δρόμων εκτός της αστικής περιοχής.

Μέχρι πρότινος, η νεκρόπολη ήταν προσβάσιμη μόνο σε επιλεγμένες ομάδες. Από αύριο, όμως θα είναι ανοιχτή στο κοινό μέσω της νέας εισόδου της πύλης «Porta di Santa Rosa», για μια έκθεση με τίτλο «Η ζωή και ο θάνατος στη Ρώμη των Καίσαρων».

Ο χώρος θα είναι προσβάσιμος μετά από κράτηση στον ιστότοπο των Μουσείων του Βατικανού.

Via Triumphalis: Η πόλη που «ζούσαν» οι νεκροί από τον 4ο αι μ.Χ.

Ο αρχαιολογικός χώρος, που εκτείνεται σε περίπου 1.000 τετραγωνικά μέτρα, βρίσκεται κατά μήκος ενός τμήματος της αρχαίας Via Triumphalis, που βρισκόταν εκτός των τειχών της πόλης.

Η νεκρόπολη αποκαλύφθηκε αρχικά το 1956 κατά τη διάρκεια της κατασκευής χώρου στάθμευσης. Μεταγενέστερες ανακαλύψεις το 2003, αποκάλυψαν το τμήμα Santa Rosa, το οποίο μόλις πρόσφατα συνδέθηκε με το προηγούμενο εύρημα, σύμφωνα με το Euronews.

Οι τάφοι, που χρονολογούνται από τον πρώτο έως τον τέταρτο αιώνα μ.Χ., φιλοξενούν κατά κύριο λόγο τα λείψανα «δούλων, απελευθερωμένων, τεχνιτών της πόλης της Ρώμης», σύμφωνα με τον Leonardo Di Blasi, εμπειρογνώμονα του τμήματος Αρχαίων Ελληνικών και Ρωμαϊκών Μουσείων του Βατικανού.

Ορισμένοι αναγνωρίστηκαν ως αυτοκρατορική ιδιοκτησία, με αφέντη τους συχνά τον αυτοκράτορα Νέρωνα.

Η νεκρόπολη παρείχε πληθώρα πληροφοριών, προσφέροντας σαφήνεια σχετικά με τις ταυτότητες και τις ιστορίες ζωής των νεκρών.

«Αρχίζουμε να μαθαίνουμε για ανθρώπους που δεν γνωρίζαμε, ιδίως για τελετουργίες που φαίνεται να σχετίζονται περισσότερο με την οικογένεια, τη γειτονιά, την πόλη ή τις προσωπικές παραδόσεις παρά με την επίσημη θρησκεία», εξηγεί ο Di Blasi.

Ο Di Blasi σημειώνει ότι υπάρχει ένας συγκεκριμένος «Alcimo», του οποίου η επιγραφή γράφει: «Ο Αλκίμωνας ήταν ο θεματοφύλακας της σκηνής του μεγάλου θεάτρου της Πομπηίας και έπρεπε να φροντίσει για τη σκηνογραφία».

Γύρω από τη φιγούρα του απεικονίζονται εργαλεία ξυλουργού που πιθανώς χρησιμοποιούσε για τη συντήρηση των σκηνών του θεάτρου.

Σε μια άλλη επιτύμβια στήλη υπάρχει το πορτρέτο κάποιου «Nunnius», ο οποίος είχε τα καθήκοντα του υπεύθυνου για τη συντήρηση του δάσους.

 αναδημοσίευση απόhttps://anaskafi.blogspot.com/2023/11/via-triumphalis.html

ο φαινόμενο του Βόρειου Σέλας «έντυσε» χθες κόκκινο τον ουρανό σε περιοχές της Βόρειας Ελλάδας δημιουργώντας μαγικές εικόνες.

Το ουράνιο φαινόμενο είναι ορατό στους δύο πόλους αλλά είναι εξαιρετικά σπάνιο για περιοχές τα νοτιότερα γεωγραφικά πλάτη. Το φαινόμενο έγινε ορατό σε χώρες των Βαλκανίων, ενώ στην Ελλάδα κατέβηκε μέχρι τις Σέρρες.

Η αιτία ήταν μία εξαιρετικά ισχυρή ηλιακή έκλαμψη η οποία είχε σαν αποτέλεσμα να σημειωθεί μία ιδιαίτερα ισχυρή γεωμαγνητική καταιγίδα που βρίσκεται σε εξέλιξη πάνω από το Βόρειο Ημισφαίριο, όπως ανέφερε σε ανάρτησή του και ο διευθυντής της ΕΜΥ, Θοδωρής Κολυδάς.

Κι έτσι αποκαλύφθηκε το φαινόμενο στην κόκκινη εκδοχή του. Γιατί όμως κόκκινο, δεδομένου ότι το Σέλας έχει συνδεθεί με το έντονο πράσινο χρώμα; Το κόκκινο χρώμα του Βορείου Σέλαος οφείλεται ύστερα από συγκρούσεις σωματιδίων μικρότερης ενέργειας με άτομα οξυγόνου σε μεγάλα υψόμετρα (240 χιλιόμετρα), ύστερα από έντονη ηλιακή δραστηριότητα που προκαλεί μία τεράστια εκτόξευση ηλιακού πλάσματος από την επιφάνεια του Ήλιου η οποία κατευθύνεται προς την Γη, εξηγεί το Forecast Weather Greece.

Όταν το χρώμα του Βορείου Σέλαος είναι πράσινο, οφείλεται στην σύγκρουση σωματιδίων μεγαλύτερης ενέργειας με άτομα οξυγόνου σε χαμηλότερα υψόμετρα, με αποτέλεσμα να παράγονται φωτόνια τα οποία εκπέμπουν πράσινο χρώμα, συμπληρώνει.

Αξίζει να σημειωθεί πως, σύμφωνα με τα όσα αναφέρει ο κ. Κολυδάς, το φαινομένο έχει παρατηρηθεί ξανά στην Ελλάδα. Τελευταία φορά πιθανολογείται ότι ήταν το 2010 στην Αλεξανδρούπολη, όμως η περίπτωση αυτή δεν είναι επαρκώς αιτιολογημένη. Είχε εμφανιστεί επίσης στην Αθήνα, το 2003.

αναδημοσίευση απόhttps://www.naftemporiki.gr/society/1533247/to-voreio-selas-katevike-sti-voreia-ellada/