Νέα είσοδος για τούς επισκέπτες της Ακρόπολης ενόψει εργασιών συντήρησης.
- Κατηγορία ΚΟΙΝΩΝΙΑ
Αλλάζουν όλα εκείνα, που προκαλούν τον τεράστιο συνωστισμό στην Ακρόπολη και ειδικά στο τμήμα της ανόδου προς τα Προπύλαια.
Στην προσπάθεια βελτίωσης της κατάστασης, παράλληλα όμως και για την αντιμετώπιση των προβλημάτων, που έχουν δημιουργηθεί από τις επεμβάσεις στη νεώτερη εποχή, το Κεντρικό Αρχαιολογικό Συμβούλιο ενέκρινε χθες αργά το βράδυ την μελέτη του καθηγητή κ. Μανόλη Κορρέ, προέδρου της Επιτροπής Συντήρησης Μνημείων Ακροπόλεως για την αποκατάσταση της ανόδου των επισκεπτών από τη δυτική είσοδο προς τα Προπύλαια και εν συνεχεία στον Παρθενώνα και στα υπόλοιπα μνημεία.
Στη μελέτη προτείνεται, επίσης, η δημιουργία μιας παρόμοιας προσπέλασης, από τα νότια, που θα διευκολύνει ακόμη περισσότερο την επίσκεψη. Γιατί στην αρχαιότητα και για πολλούς αιώνες οι άνθρωποι ανέβαιναν κατ’ ευθείαν στην Ακρόπολη μέσω μιας μεγάλης σκάλας, που σήμερα δεν υπάρχει, παρά μόνον κατά ένα τμήμα της. Με τις νέες διαμορφώσεις ωστόσο, αυτό, ως ένα σημείο θα διαφοροποιηθεί.
Όπως επισημαίνει μάλιστα ο ίδιος, εκτός από την διευκόλυνση της κίνησης των επισκεπτών, οι επεμβάσεις θα συντελέσουν και στην ορθή πρόσληψη της μορφής και των λειτουργικών χαρακτηριστικών των αρχαίων μνημείων, κάτι που αποτελεί υψηλό και αυτοτελή στόχο. Γιατί, είτε λίγοι είναι οι επισκέπτες είτε πολλοί, αυτό που αντικρίζουν, θα πρέπει να είναι έγκυρο και τεκμηριωμένο, όπως αναφέρει.
Και στα νεώτερα χρόνια εξάλλου, έγιναν κάποιες λανθασμένες επεμβάσεις, ενώ ακόμη και στα εντελώς πρόσφατα, συγκεκριμένα από το 1977 έως το 2004 πολλές από αυτές ήταν τελείως αντίθετες προς την αρχαιολογική μαρτυρία.
Μόνο τους ελαφρυντικό ήταν το προσωρινό του χαρακτήρα τους, αλλά και καθαρά πρακτικοί λόγοι, που είχαν να κάνουν με την αναστήλωση των μνημείων. Επιπλέον, πάντα υπήρχε η προϋπόθεση μιας οριστικής αποκατάστασης με βάση την αρχαιολογική τεκμηρίωση.
Για την προσπέλαση στην κορυφή του λόφου της Ακρόπολη είχε κατασκευαστεί από τον 6ο π.Χ αιώνα μία πλατιά ανωφερική πρόσβαση με μορφή ράμπας, πλάτους 12 μέτρων, η οποία χρησίμευε και για τη μεταφορά των υλικών κατασκευής των ναών. Όταν κτίσθηκαν τα Προπύλαια (437 – 431π.Χ. χωρίς να ολοκληρωθούν), η άνοδος προς αυτά είχε διαπλατυνθεί και είχε γίνει διπλάσια της προηγουμένης. Μέσα από την κεντρική αίθουσα των Προπυλαίων άλλωστε περνούσε ο δρόμος για την Ακρόπολη.
Στη Ρωμαϊκή εποχή, το 1ο μ.Χ. αιώνα η αναβάθρα μετατράπηκε σε μία εντυπωσιακή μαρμάρινη κλίμακα με πλάτος 21,70 μέτρα. Μεγάλα τμήματά της μάλιστα αποκαλύφθηκαν κατά τη διάρκεια ανασκαφών (1835 έως 1850). Η σκάλα αυτή διακοπτόταν από ένα μεγάλο πλατύσκαλο, τεσσάρων μέτρων σε όλο το πλάτος της, το οποίο ήταν συνεχόμενο, προς βορρά με το άνδηρο όπου βρίσκεται το Βάθρο του Αγρίππα και προς νότο, με την οδό που ανεβαίνει από τα νότια και περνά μπροστά από τον πύργο της Αθηνάς Νίκης.
Δύο αιώνες μετά, και εξ αιτίας των επιδρομών των Ερούλων το 267 μ.Χ. επιβλήθηκε η κατασκευή οχυρωματικών έργων στην Ακρόπολη. Έτσι στην περιοχή δυτικά των Προπυλαίων κατασκευάσθηκε ένα ισχυρό τείχος με δύο πύλες: μία κάτω από τον πύργο της Αθηνάς Νίκης και μία στα δυτικά. Αυτή η δεύτερη πύλη αποτελεί σήμερα την κύρια είσοδο για την ανάβαση στον ιερό βράχο, έχει πάρει μάλιστα το όνομά της «Πύλη Μπελέ» από τον Γάλλο αρχαιολόγο Beulé που έκανε ανασκαφές στο σημείο, το 1852.
Στο Μεσαίωνα και στα Νεώτερα χρόνια τέλος, τα Προπύλαια και ό,τι βρισκόταν μπροστά τους μετατράπηκαν σε ένα σύνθετο οχυρό με διαδοχικές γραμμές άμυνας και πύλες, που αναπτύσσονταν κατά μήκος μιας ελικοειδούς διαδρομής.
Σήμερα στην Ακρόπολη ανεβαίνουμε από την αρχαία ανηφοριά. Αριστερά και δεξιά της βλέπουμε τα υπολείμματα από την μεγάλη σκάλα, που είχαν κατασκευάσει οι Ρωμαίοι, καθώς και την Πύλη Μπελέ. Πρόκειται για μία κατάσταση, που έχει προκύψει, τόσο από τις ανασκαφές που έγιναν από το 1834 έως το 1888 όσο και από τις αναστηλώσεις. Αρχικά κατεδαφίστηκαν τα διάφορα κτίσματα που είχαν προστεθεί στον ιερό βράχο ενώ από το 1850 έως το 1917 αλλά και από το 1977 έως το 2016 πραγματοποιήθηκαν οι αναστηλωτικές εργασίες.
Όσον αφορά την μαρμάρινη σκάλα (ό,τι έχει απομείνει από αυτήν), το 1850 αναστηλώθηκε κατά το ένα έβδομο του πλάτους της. Ωστόσο, όπως αναφέρει στην εγκεκριμένη πλέον πρότασή του ο κ. Κορρές «το 1890 και το 1934, η κλίμακα συμπληρώθηκε, από το μέσον της έως την πύλη, κατά τρόπον λίαν βλαπτικό για τα μαρμάρινα μέλη της και την αυθεντικότητα της μορφή της. Και το 1957, το μεν εσφαλμένο μέρος της κλίμακας διατηρήθηκε, ενώ το ορθώς αναστηλωμένο μέρος καθαιρέθηκε, υπέρ της νυν δις τεθλασμένης ατραπού, πλάτους 2,30 μ.».
Για όλους αυτούς τους λόγους λοιπόν, η μελέτη του κ. Κορρέ περιλαμβάνει την καθαίρεση όλων των λανθασμένων επεμβάσεων και την επανάχρηση των λίθων με τον ορθό τρόπο. Ακολουθούν, μεταξύ άλλων, οι αποκαταστάσεις του μεγάλου πλατύσκαλου, άνδηρων και της κλίμακας έως το μεγάλο πλατύσκαλο, και η κατάργηση της υφιστάμενης νότιας εισόδου.
Όσον αφορά ωστόσο την ευκολότερη είσοδο των επισκεπτών ο κ. Κορρές προτείνει την δημιουργία μιας παρόμοιας, από τα νότια, προσπέλασης, του έσω της πύλης, πλατύσκαλου. Πόσο μάλλον, όπως λέει ο ίδιος, που η ύπαρξη μιας τέτοιας προσπέλασης πιθανολογείται σε διάφορα δημοσιευμένα σχέδια αναπαράστασης, αν και επιτόπου δεν έχουν απομείνει σχετικές ενδείξεις. Για τον λόγο αυτό προτείνει έναν ξύλινο διάδρομο μήκους 30 και πλάτους 3,5 – 4 μέτρων.
Ενημέρωση από την παράσταση του ΣΕΑ στη συνεδρίαση του ΚΑΣ για τη δυτική πρόσβαση στην Ακρόπολη
Πραγματοποιήθηκε παράσταση του Συλλόγου Ελλήνων Αρχαιολόγων στη συνεδρίαση του ΚΑΣ, όπου εξεταζόταν το θέμα «έγκριση ή μη πρότασης της Επιτροπής Συντήρησης Μνημείων Ακρόπολης σχετικά με την αποκατάσταση της δυτικής προσπέλασης της Ακρόπολης».
Ο Σύλλογος ζήτησε να παρέμβει προκειμένου να εκφράσει την θέση του για τον τρόπο σχεδιασμού και εκτέλεσης των έργων στην Ακρόπολη, όπως αυτή είχε προηγουμένως εκφραστεί στην από 14/12/2020 ανακοίνωση. Ζητήσαμε να μάθουμε τη σκοπιμότητα της νέας παρέμβασης-πρότασης της ΕΣΜΑ και γενικώς των σημειακών παρεμβάσεων. Τονίσθηκε ότι σε ένα μνημείο Παγκόσμιας Πολιτιστικής Κληρονομιάς, όπως η Ακρόπολη, το ζήτημα της πρόσβασης των επισκεπτών πρέπει να αποτελεί καρπό μίας ενιαίας μελέτης, η οποία να παρουσιαστεί με πλήρη τεκμηρίωση στην επιστημονική κοινότητα, λαμβάνοντας υπόψη τους διεθνείς κανόνες των αποκαταστάσεων μνημείων και στη συνέχεια να ακολουθηθούν όλες οι από το νόμο οριζόμενες διαδικασίες για επεμβάσεις επί μνημείων. Η εισαγωγή στο ΚΑΣ «πρότασης της ΕΣΜΑ» (που δεν συνιστά Μελέτη), χωρίς άλλη τεκμηρίωση, δεν συνιστά ορθή διοικητική και επιστημονική διαδικασία και δεν θα έπρεπε να ακολουθείται, ειδικά μετά το αποτέλεσμα και τις αντιδράσεις που προκάλεσαν οι πρόσφατες επεμβάσεις στην Ακρόπολη.
Κατά την παράσταση ο Γενικός Γραμματέας και πρόεδρος του ΚΑΣ κ. Γ. Διδασκάλου και ο Πρόεδρος της ΕΣΜΑ και μέλος του ΚΑΣ κ. Ε. Κορρές, διαβεβαίωσαν τους συμμετέχοντες ότι μετά τη συγκεκριμένη πρόταση της ΕΣΜΑ θα ακολουθήσει εκπόνηση μελέτης για την δυτική πρόσβαση της Ακρόπολης, η οποία θα παρουσιαστεί σε Διεθνές Συνέδριο για τις επεμβάσεις στην Ακρόπολη, το οποίο η ΕΣΜΑ δεσμεύεται να πραγματοποιήσει τον Σεπτέμβριο 2021.
Για την ίδια την πρόταση για την αποκατάσταση της δυτικής πρόσβασης στην Ακρόπολη, ο ΣΕΑ επιφυλάσσεται να τοποθετηθεί αφού λάβει την σχετική παρουσίαση της πρότασης της ΕΣΜΑ και τα σχέδια που τη συνοδεύουν, στα οποία δεν είχαμε πρόσβαση πριν από τη συνεδρίαση του ΚΑΣ.
