Ένας ολόκληρος «στρατός» από δεκάδες πήλινα ειδώλια του 2ου -1 ου π.Χ. αιώνα, που ανακαλύφθηκαν όλα μαζί στο αρχαίο θέατρο της πόλης Μύρα της Λυκίας στη Μικρά Ασία. Μερικά από αυτά έχουν διατηρήσει ακόμη το χρώμα πάνω τους, άλλα φέρουν χαραγμένα ονόματα και άλλα σώζονται αποσπασματικά.

Η ανασκαφή έγινε από τον Ιούνιο ως τον Οκτώβριο, οπότε και ανακαλύφθηκε ένα μικρότερο θέατρο κάτω από το ήδη υπάρχον ρωμαϊκό θέατρο. Αυτό το δεύτερο θεατράκι χρονολογείται στην Ελληνιστική περίοδο και, όπως λένε οι Τούρκοι αρχαιολόγοι που έκαναν την έρευνα, τα παλαιότερα στοιχεία του ανάγονται στην εποχή του θανάτου του Μεγάλου Αλεξάνδρου το 323 π.Χ., ενώ τα νεότερα στις αρχές της Ρωμαϊκής αυτοκρατορίας, το 30 π.Χ.

Το αρχαίο θέατρο στα Μύρα

Το εύρημα του πλήθους των ειδωλίων, όμως, που ήταν διάσπαρτα στο θέατρο, κάτω από ένα παχύ στρώμα ιζήματος, ήταν «μία απροσδόκητα μεγάλη έκπληξη», όπως την χαρακτήρισε ο επικεφαλής της ανασκαφής καθηγητής, ο Νεβζάτ Τσεβίκ του Πανεπιστημίου Ακντενίζ. «Είναι σαν να αναστήθηκαν οι άνθρωποι της αρχαίας Μύρας και, διασχίζοντας τη σήραγγα του χρόνου, έφθασαν στην εποχή μας».

Το γεγονός ότι η αρχαιολογική ομάδα ανακάλυψε περισσότερα από 50 κεφάλια ειδωλίων, που λείπουν τα σώματά τους, υποδηλώνει ότι υπάρχουν περισσότερα ειδώλια στην περιοχή. Η Άρτεμις, ο Ηρακλής, η Αφροδίτη, η Λητώ και ο Απόλλωνας ξεχωρίζουν ανάμεσά τους, υπάρχουν όμως και ειδώλια που απεικονίζουν μία μητέρα με το παιδί της αγκαλιά, ένα αγόρι που κρατά καρπό, μία γυναίκα με υδρία για νερό, ένας ιππέας.

Από τα χρώματα έχουν διατηρηθεί με διάφορες αποχρώσεις τους, κυρίως πάνω στα ενδύματα, το κόκκινο και το μπλε κι όσο για τα ονόματα, πιθανότατα είναι του εργαστηρίου όπου κατασκευάσθηκαν.

Μαζί με τα ειδώλια, ήρθε στο φως και ένα σύνολο από άλλα αντικείμενα, ασημένια, χάλκινα, κεραμικά και από μόλυβδο. Όπως αναθηματικές πινακίδες και αγγεία θυμιάματος, γεγονός που κάνει τους αρχαιολόγους να πιστεύουν ότι όλα αυτά μαζί προέρχονται από κάποιο χώρο λατρείας, από όπου τα μετέφεραν και τα απόθεσαν σε εκείνο το μέρος, σε έναν αποθέτη, δηλαδή.

Τα Μύρα ήταν ένας από τους σημαντικότερους αρχαίους οικισμούς της Λυκίας και το λιμάνι τους ένα από τα μεγαλύτερα της Μεσογείου. Αναφορά στην Λυκία γίνεται ήδη από τον Όμηρο, στα κλασικά χρόνια την κατέκτησαν οι Πέρσες, ενώ όλη η περιοχή εξελληνίστηκε επί Μεγάλου Αλεξάνδρου.

Στα χριστιανικά χρόνια, τα Μύρα ήταν μητρόπολη, με περισσότερες από τριάντα επισκοπές. Από εδώ πέρασε τρεις φορές ο Απόστολος Παύλος, ενώ ο Άγιος Νικόλαος ήταν επίσκοπος Μύρων.

Η ανασκαφή, πάντως, θα συνεχιστεί και φέτος, καθώς υπάρχουν πολλά ακόμη για να ανακαλυφθούν, όπως λένε οι αρχαιολόγοι, οι οποίοι επί του παρόντος εργάζονται για την συντήρηση και τη συναρμολόγηση των εκατοντάδων μικρών θραυσμάτων ειδωλίων.

Η Άσπενδος ήταν αρχαία Ελληνική πόλη στη περιοχή της Παμφυλίας στη Μικρά Ασία περίπου 40 χλμ. ανατολικά από τη σημερινή παραθαλάσσια πόλη Αττάλεια της Τουρκίας.

Η Άσπενδος ήταν μεσόγεια αλλά παρόχθια πόλη επί του ποταμού Ευρυμέδοντα που ήταν πλωτός και σε απόσταση περίπου 10 χλμ. από τις εβολές του στη Μεσόγειο. Αποτελούσε αποικία Ελλήνων από το Άργος που φέρεται να την ίδρυσαν περί το 1000 π.Χ.. Κατά τον 5ο αιώνα π.Χ. η Άσπενδος αποτελούσε το σημαντικότερο κέντρο εμπορίου στη περιοχή με μεγάλες εξαγωγές γεωργικών και κτηνοτροφικών προϊόντων.

Το 333 π.Χ. την πόλη κατέλαβε ο Μέγας Αλέξανδρος και το 190 π.Χ. περιέρχεται στους Ρωμαίους μετά από μεγάλη καταστροφή. Από το τέλος της Ρωμαϊκής περιόδου και στη συνέχεια κατά η Βυζαντινή η Άσπενδος έλαβε μια λατινογενή προσωνυμία καλούμενη “Πριμόπολις” λόγω της εμπορικότητάς της, η οποία όμως άρχισε σιγά σιγά να φθίνει.

Από τα λείψανα της αρχαίας πόλης που βρίσκονται παρακείμενα του σημερινού λόφου Μπαλκίς πάρα τον ποταμό Μπάλκε Σου ή Κιοπρού Σου, (όπως λέγεται σήμερα ο αρχαίος Ευρυμέδοντας ποταμός), ξεχωρίζουν το αρχαίο ελληνορωμαϊκό θέατρο και το ρωμαϊκό υδραγωγείο.

Το αρχαίο θέατρο της Ασπένδου θεωρείται ένα από τα καλλίτερα διατηρημένα αρχαία ελληνικά θέατρα στο κόσμο. Έχει διάμετρο 96 μ. και χωρητικότητα καθισμάτων 7.000 θεατών. Κτίσθηκε από τον Έλληνα αρχιτέκτονα Ζήνωνα τον Κιτιέα το 155 (μ.Χ.) στην ελληνιστική περίοδο. Το κοίλο ήταν κατασκευασμένο αμφιθεατρικά και έφερε τρία διαζώματα, (το κάτω,το μεσαίο και το άνω με θολωτές καμάρες) ενδιάμεσα των οποίων φέρονταν ανά είκοσι σειρές μαρμάρινων καθισμάτων.

Ιδιαίτερο ενδιαφέρον από αρχιτεκτονική άποψη παρουσιάζει η μεγάλη πρόσοψη της σκηνής που το ύψος της έφθανε περίπου τα 14 μ. Ολόκληρο το χώρο της σκηνής φέρεται να σκέπαζε λοξή ξύλινη στέγη που εξασφάλιζε επίσης και ηχομόνωση. Η στέγη αυτή ήταν κρεμαστή σε ιστούς που ήταν περασμένοι σε 58 πακτωμένους προβόλους στο άνω μέρος της σκηνής και που με σχοινιά σύρονταν περιμετρικά από τις θολωτές καμάρες του άνω διαζώματος. Το θέατρο αυτό ήταν δωρεά δύο πλουσίων Ασπενδίων εμπόρων της εποχής.

Κατά την Βυζαντινή περίοδο το θέατρο είχε μεταβληθεί αρχικά σε καραβάν-σεράι (=σταθμό καραβανιών), αργότερα όμως μετά την κατάληψη της περιοχής από τους Σελτζούκους αποτελούσε Σελτζουκικό ανάκτορο. Μέχρι πρόσφατα στο θέατρο αυτό παρουσιάζονταν διάφορα θερινά καλλιτεχνικά φεστιβάλ, λόγω όμως φθορών που σημειώθηκαν έχουν ανασταλεί παρόμοιες εκδηλώσεις, που συνεχίζονται όμως σε παρακείμενο κατάλληλα διαμορφωμένο χώρο.

ΠΗΓΗ